Dermoid Kist, nam-ı diğer “Matür Kistik Teratom” jinekologlar açısından yumurtalığın iyi huylu, germ hücreli tümörüdür. “Jinekologlar açısından” kelimelerini vurgulamak gerekir zira dermoid kistler vücudun pek çok yerinden deri, beyin ve hatta gözden bile çıkabilirler (1).
Ancak over kaynaklı dermoid kistler yapısal ve gelişimsel bağlamda diğer organlarda yer alan dermoid kistlerden ayrılır. Orbita (göz küresi) kaynaklı dermoid kistler “aberan ektodermal” dokuların kistler oluşturması ile meydana gelirken, yumurtalık kaynaklı dermoid kistler farklıdır, embrionun oluşumunda rol oynayan her üç germ yaprağından da köken alan yapıları içerirler. (1, 2)
Son cümleyi açmak gerekir ise; Yumurtalık kaynaklı dermoid kistler embriyonel gelişim sırasında rol oynayan her üç yapraktan da, endoderm/mezoderm/ektoderm, köken alırlar.
Yumurtalığın dermoid kistleri tüm over tümörlerinin (iyi ve kötü huylu, hepsi) %10-20’sini oluştururlar. EN SIK görülen germ hücreli over tümörü ve 20 yaş altı EN SIK görülen yumurtalık tümörüdür(3, 4).
Germ Hücreli Over Tümörleri; Dermoid Kistler Hangi Tümör Sınıflamasına Dahildir?
Aşağıda Yumurtalığın hangi dokusundan hangi tümörlerin kaynaklandığını görüyorsunuz. Sınıflama selim ve habis tüm tümörlerin kaynaklandığı dokuları basit bir diyagram ile anlatmaktadır. Görüldüğü gibi matür kistik teratomlar yumurtalığın üreme hücrelerinden kaynaklanır ve adı üzerinde “matür” yani olgun hücrelerden oluşur.
Şimdi sizinle önemli bir sırrımızı paylaşalım 🙂 İnsanda ya da başka bir canlıda fark etmez. Oluşan tümöral dokunun hücreleri ne kadar olgun yani anormal olsalar bile normal hücreye ne kadar benzer iseler o kadar iyi huylu davranırlar yani abuk subuk metastaz yapmazlar, nüks etmezler. Velhasıl iyi niyetlidirler.
Bu nedenle “matür” kelimesi önemli ve dermoid kistlerin sıklıkla selim, iyi huylu olduklarını gösterir. “İmmatür” diyorsak kötü huyludurlar. Örneğin immatür teratomlar kötü huylu, habis tümörlerdir.
Grafikde de görebileceğiniz gibi dermoid kistler (matür kistik teratomlar) Germ hücreli tümörlerin teratom sınıfının bir alt grubudur (üreme hücresi kaynaklı tümörlerin).
Detaya girmek gerekir ise; yumurtalık kaynaklı germ hücreli tümörler iki temel gruba ayrılır:
a. Embriyonel doku kökenli tümörler (teratomlar ile alt grupları ve disgerminomlar)
b. ekstraembriyonik fetal hücre popülasyonundan kaynaklanan (örneğin plasenta) tümörler ve her iki gruba ait hücrelerin ortaklaşa oluşturduğu tümörler.
Bu neoplastik oluşumların özellikle teratom kısmını oluşturanların önemli bir bölümü selim yapıdadır. Kötü huylu değildirler. Dünya Sağlık Örgütüne göre sınıflandırmak gerekir ise (5):
1. Teratomlar: Teratom yunanca “Canavar tümör” demektir. Açıkçası teratomlar sıklıkla iyi huylu olsalar bile görünümleri ve içerdikleri açısından bu nitelemeyi hakederler.
a. Selim kistik matür teratomlar; Dermoid Kistler. EN SIK görülen yumurtalık kaynaklı germ hücreli tümörler dermoid kistlerdir.
b. İmmatür teratom: Habis germ hücreli tümörlerdir.
2. Dysgerminom: Erkekte görülen seminomun (testis tümörü) kadındaki versiyonudur. İmmatür germ hücrelerinden oluşur. Kadında EN SIK görülen germ hücreli habis (kötü huylu) over tümörüdür. Yine gebelerde EN SIK görülen kötü huylu yumurtalık tümörüdür(6). Aslında aramızda kalsın iyi cerrahi ve tedavi ile hasta gebe kalabilir, rahim ve tümör olmayan yumurtalığı almaya gerek yoktur. Tümör belirteci olarak LDH (Laktat dehidrogenaz enzimi) kullanılabilir.
3. Endodermal sinus (yolk sac) tümörü: Embriyonun yanında, gebeliğin ilk haftalarında varolan progesteron salgılayan ve germ hücrelerini taşıyan yapıdan kaynaklanan kanserlerdir. Nadirdirler. Tümör belirteci olarak Alfa FetoProtein (AFP) kullanılır. AFP yüksek olan hastalarda endodermal sinüs tümörü saptanma olasılığı fazladır.
4. Karışık (Miks) Germ Hücreli Tümörler: Tipik olarak; Teratom+Yolk sac tümörü (endodermal sinüs tm), disgerminom+ teratom, ve/veya embriyonel karsinom kombinasyonlarından oluşurlar.
5. Çok Nadir Over Kaynaklı Germ Hücreli Tümörler: Saf embiyonel kanserler, gebelik dışı Koriokarsinom, Saf poliembiryoma
Görüldüğü gibi dermoid kistler “Teratom” başlığı altında sınıflanırlar ve selim tümörlerdir. Habis olma ihtimalleri 40-45 yaş sonrası saptanan dermoid kistlerde sözkonusudur.
Habis germ hücreli yumurtalık kanserleri sıklıkla genç kızlarda görüldüğü için ilgimi çekmiştir hep.
Dolayısıyla akademik çalışma da yaptım 🙂 Habis germ hücreli over tümörleri ile uluslararası SCI’deki dergide yayınlanmış makalemi okumak isterseniz lütfen linke tıklayın: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21319513
Kaynakça
1. http://emedicine.medscape.com/article/1218740-overview
2. http://emedicine.medscape.com/article/1112963-overview
3. Stany MP, Hamilton CA. Benign disorders of the ovary. Obstet Gynecol Clin North Am. 2008; 35(2):271-284.
4. Wu RT, Torng PL, Chang DY, et al. Mature cystic teratoma of the ovary: a clinicopathologic study of 283 cases. Zhonghua Yi Xue Za Zhi (Taipei). 1996; 58(4):269-274.
5. Tavassoli FA, Devilee P, eds. World Health Organization Classification of Tumors: Pathology and genetics of tumours of the breast and female genital organs. Lyon, France: IARC Press; 2003
6. Gordon A, Lipton D, Woodruff JD. Dysgerminoma: a review of 158 cases from the Emil Novak Ovarian Tumor Registry. Obstet Gynecol. 1981;58(4):497–504